De Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockheed Martin, die België een paar dagen bezocht in het kader van de industriële samenwerking rond de F-35 gevechtsjager, had deze vrijdag een ontmoeting met Belgische luchtvaartfabrikanten. Beginnend ongeduldig te worden en actief te willen samenwerken met het Amerikaanse bedrijf, groeien de zorgen van laatstgenoemde, ondanks een stortvloed aan beloften waar de F-35 zich ook heeft gevestigd.
Op een contract ter waarde van 15 miljard euro zou maar liefst 3 miljard aan voordelen vermeld zijn zonder dat dit in steen gebeiteld was. Toen in juni 2019 twee hoge Lockheed-functionarissen kwamen om de vastberadenheid van de fabrikant te herhalen om al zijn beloften aan België na te komen, klaagden de Belgische fabrikanten al over de radiostilte aan de overkant van de Atlantische Oceaan. Zozeer zelfs dat Michele Evans, vice-president van de Amerikaanse firma, tijdens de Paris Air Show kwam beweren dat “ partnerschappen in Europa zijn essentieel voor het succes van de F-35 » terwijl we eraan herinnerden dat niet minder dan 25% van de F-35-componenten “ gemaakt in Europa ". Ten slotte concludeerde Richard Edwards, een andere vice-president van het bedrijf, dat “ Lockheed Martin is geen bedrijf dat zegt 'we gaan dit allemaal doen' en 'dan niets weggeven' (…) dit gebeurt in de wereld. Bij ons zal dit niet gebeuren .
Deze verklaringen, bedoeld om de Europese landen die de F-35 kopen gerust te stellen, zijn in de huidige vorm nog steeds niet gevolgd door concrete acties. Volgens de RTBF hebben de drie belangrijkste Belgische luchtvaartfabrikanten, namelijk Sonaca, Sabca en Asco, in juli mede een intentieverklaring aan Lockheed Martin ondertekend, om zowel hun wens om samen te werken – elk op hun vakgebied – maar ook te tonen en vooral om hun gretigheid aan te geven om binnenkort een stevig contract te realiseren, met het idee om vliegtuigonderdelen op Belgische bodem te produceren.
In feite is deze gezamenlijke missie in werkelijkheid een reactie op drie brieven van de Amerikaanse vliegtuigfabrikant die afzonderlijk naar de drie fabrikanten zijn gestuurd. Lockheed benadrukte de moeilijkheden bij het verkrijgen van een duidelijk en nauwkeurig overzicht van de Belgische luchtvaartindustrie.. Dergelijke opmerkingen, zowel vaag als onduidelijk, rechtvaardigden waarschijnlijk de diepe zorgen van de Belgische spelers in de sector.
Hoewel Lockheed Martin en een van zijn leveranciers, Pratt & Whitney, in januari al een ‘Memorandum of Agreement’ (MoA) – of protocollen van overeenstemming – hadden ondertekend met de belangrijkste spelers van de Belgische luchtvaartindustrie (Asco, Belgium Engine Center, Feronyl) is het duidelijk dat ze nog steeds niets zien aankomen. Een vraag blijft dus onbeantwoord: zullen deze intenties worden omgezet in een concreet contract, waarin de productievoorwaarden definitief worden vastgelegd?
Volgens Bernard Delvaux, voorzitter van Sonaca, is het niet uitgesloten dat de regering “ moet ingrijpen om het proces te ondersteunen »1. Dit toont het geloofwaardigheidstekort aan dat de Amerikaanse vliegtuigfabrikant de afgelopen elf maanden heeft opgebouwd ten opzichte van de Belgische fabrikanten. En alsof dat nog niet genoeg is, kan de timing niet slechter zijn: niet alleen is de Belgische uitvoerende macht momenteel verzwakt met een regering in lopende zaken aan het hoofd, maar bovenal zal het Ministerie van Defensie een vierde koerswijziging ondergaan. in minder dan een jaar verliet Didier Reynders in november zijn post om zich bij de Europese Commissie aan te sluiten.
Het bezoek van aanstaande vrijdag en de ronde tafel die maandag zal plaatsvinden, concentreren dus alle hoop van de Belgische luchtvaartindustrie. Het is echter algemeen bekend dat België slecht heeft gespeeld in de onderhandelingen – ondanks het feit dat het een uitzonderlijke prijs heeft gekregen – en Lockheeds beloften aan de Belgische industrie blijven resoluut zwak: het Amerikaanse bedrijf zal waarschijnlijk geen moeite hebben om eruit te komen als het slechte wil toont. Hoewel dit de eerste “internationale competitie” is met een land dat geen partner is in de ontwikkeling ervan, betekent de Belgische bestelling voor een dertigtal gevechtsvliegtuigen een druppel op een gloeiende plaat voor het bedrijf. Andere verwervende landen of landen die dat willen worden, zoals Israël en Polen, hebben zelf aanzienlijke aanspraken op compensatie, voor acquisitievolumes die veel hoger zijn dan die van België. Hoewel Lockheed Martin aanzienlijke industriële compensatie heeft beloofd, kan de taart niet voor onbepaalde tijd worden verdeeld, aangezien Brussel waarschijnlijk de prijs zal betalen.
België had de boot definitief kunnen missen door zijn industrie in een delicate positie te brengen, maar vooral door opnieuw toe te geven aan een logica die nu precair is, namelijk de nationale veiligheid afhankelijk stellen van de aankoop van Amerikaans materieel. Voor Thibauld Jongen, CEO van Sabca, als het zo zou zijn dat de industrie niet zou oogsten “ alleen kruimels "De verantwoordelijkheid zou niet bij Lockheed Martin liggen, maar meer bij de politieke keuzes van België.
Axel Trinquier – specialist in Europese defensievraagstukken.